Ezagutu Gizarte Segurantzaren ezintasun-prestazioak

Pertsona gisa ditugun kezka nagusietako batzuk gaixotasun edo istripu bat jasatea da, eta horrek eragin ditzakeen ondorioak, fisikoak zein ekonomikoak.

Kezka hori handiagoa da norberaren kontura lan egiten duzun pertsona zarenean – autonomoa –, zure lan profesionalarekin jarraitu ezin duzunean eta zure diru-sarreren iturria desagertzen denean. Arazoa larriagotu egiten da egoera, aldi baterakoa izan beharrean, iraunkorra bihurtzen denean eta, alta medikoa jaso arren, zure lanera itzultzen uzten ez dizuten ondorioak jasaten dituzunean.

Gizarte Segurantzak bi ezintasun mota bereizten ditu, aldi baterakoa edo iraunkorra, eta lau kategoria ezartzen ditu iraunkorren kasuan, baliaezintasun-mailaren arabera. Guztiak berdin aitortzen dira, bai besteren konturako langileentzat, bai autonomoentzat. Aldea jasotzen den zenbatekoan dago, kotizatzen ari den kotizazio-oinarriaren arabera aldatzen dena,  eta iaztik aurrera, langileen kasuan, norberaren konturako jardueran lortzen diren etekin garbien araberakoa izango da.

Aldi baterako ezintasuna

Horrela deitzen dio pertsona aldi baterako lanerako ezinduta dagoen eta osasun-laguntza jasotzen duen denborari, normalean laneko baja esaten diogunari. Kasu horietan, Gizarte Segurantzak eguneroko laguntza onartzen du jasotzen diren errenten galera estaltzeko. Laguntza hori kotizatzen ari den kotizazio-oinarriaren eta oinarri arautzailearen gainean kalkulatuko da, eta oinarri horri aplikatuko zaizkio prestazio bakoitzari dagozkion ehunekoak. Gogoan izan:

• Gaixotasun edo istripu arruntagatiko baja denean, bajaren 4.  egunetik 20.era oinarri arautzailearen % 60 kobratzen da, eta 21. egunetik aurrera, berriz, % 75.
• Gaixotasunagatiko edo istripu profesionalagatiko baja bada, oinarri arautzailearen % 75 kobratuko da baja hartu eta hurrengo egunetik aurrera.
• Bigarren mailako hilekoa: oinarri arautzailearen % 60 kobratzen da lehen egunetik 20. egunera, eta % 75 21. egunetik aurrera.
• Haurdunaldia etetea eta haurdunaldiaren hogeita hemeretzigarren astearen lehenengo egunean, oinarri arautzailearen % 60 kobratzen da egunetik aurrera, eta % 75 21. egunetik aurrera

Aipatzekoa da Hitzarmen Kolektibo eta Enpresa Hitzarmen askok ezartzen dutela enplegatzaileak ordainduko duela jasotako prestazioaren eta soldataren arteko aldea, eta hori ez da gertatzen autonomoen kasuan. Hori dela eta, laneko bajaren kasuan, gutxiago estaltzen dira.

Ezintasun iraunkorreko lau maila

Gizarte Segurantzak 4 ezintasun-kategoria bereizten ditu, eta ondorioak atzeraezinak eta iraunkorrak diren eta langilea edozein lanbidetarako, zeregin jakin batzuetarako edo ohiko lanbiderako bakarrik gaitasunik gabe geratzen den ebaluatzen du.

• Ezintasun iraunkor partziala: Ezintasun maila hori aitortzen da pertsonaren errendimendua % 33 murrizten denean, baina horrek ez du erabat eragozten bere lanbideko ohiko eginkizunak betetzea. Kontingentzia profesionalengatik kotizatu duen autonomoak 24 hilabeteko aldi baterako prestazioa jasotzeko eskubidea izango du, betiere oinarri arautzailearen arabera.
• Ezintasun iraunkor osoa: Autonomoaren osasunean dituen ondorioek bere lanbideari dagozkion eginkizunekin jarraitzea eragozten diotenean gertatzen da, baina ez dira oztopo beste lan-mota batzuk egiteko. Pertsona batek baliaezintasun maila hori duela uste izateko, % 55eko murrizketa izan behar du. Behin Gizarte Segurantzak ezintasun-maila hori aitortuta, autonomoak eskubidea izango du oinarri arautzailearen 40 hileko soldata batzen dituen kalte-ordaina jasotzeko edo kotizazio-oinarriaren % 55eko biziarteko pentsioa lortzeko, nahiz eta errenta hori beste % 20 igo daitekeen egoera jakin batzuetan, hala nola eragindako pertsona 55 urtetik gorakoa izatea eta ordaindutako jarduerarik ez egitea.
• Ezintasun iraunkor absolutua: Autonomoa edozein lanbide garatzeko erabat ezgaitzen duena da, eta, beraz, ezin du ordaindutako jarduerarik egin gutxieneko eraginkortasunarekin edo dedikazioarekin. Egoera horretan, pertsona ezgaituak, oro har, oinarri arautzailearen % 100eko pentsioa jasoko du.
• Baliaezintasun handia: Maila horretan, erasandako pertsona edozein lanbide-jardueratarako ezgaituta egoteaz gain (aurreko kategorian bezala), beste batzuen laguntza behar du eguneroko bizitzako oinarrizko zereginak egiteko, hala nola, garbitzea, jatea, janztea eta abar. Hori dela eta, ezintasun iraunkor absolutuari dagokion zenbatekoak osatzen du pentsioa, eta gutxieneko oinarriaren % 45 eta gertakizun eragilearen azken kotizazioaren % 30 arteko ehunekoarekin handitzen da.

Kategoria horietako bakoitzerako aurreikusitako kalte-ordainak edo pentsioak jasotzeko, Gizarte Segurantzari eskatu behar zaio. Horretarako, zenbait eskakizun bete eta dagokion dokumentazioa aurkeztu behar da. Hala, adibidez, beharrezkoa da oraindik erretiroa hartzeko legezko adina ez betetzea, Langile Autonomoen Erregimen Berezian alta emanda eta ordainketak egunean izatea, ezintasuna frogatzen duen historia medikoa aurkeztea, bai eta eskatzen dioten beste edozein proba mediko ere, eta Gizarte Segurantzako Mediku Auzitegi batetik pasatzea, zeinak, hala badagokio, ezintasun iraunkorra aitortuko baitu eta baliaezintasun-maila zehaztuko baitu.

Estaldura eta konponbidea

Argi dago konpentsazio ekonomikoa oso desberdina dela, ez bakarrik ezintasun-mailaren arabera, baita kotizazio-oinarriaren arabera ere; beraz, Gizarte Segurantzaren estaldura izan arren, autonomoek ez dituzte behar bezala asetzen haien behar ekonomikoak.

LABORAL Kutxan aseguru-espezialistak eta Aukera Aholkularitza Zerbitzua dituzu,  Gizarte Segurantzan kotizatzen duzunaren arabera dagozkizun prestazioen zenbatekoa eta zure benetako premien arabera prestazio publiko horiek osatzeko irtenbide aseguratzaileak ezagutzeko.

Kontsultaren bat egin nahi baduzu eta gurekin harremanetan jarri nahi baduzu, zure telefono-zenbakia gure web-orrian utzi eta deitu egingo dizugu, edo, nahiago baduzu, zuzenean deitu 946 468 888 zenbakira.